کروز کنترل چیست و چگونه کار می‌کند؟ [+آموزش تنظیم کروز کنترل]

یک رانندگی طولانی در جاده با سرعت یکنواخت خسته‌کننده است و دقیقا در همین شرایط، کروز کنترل می‌تواند به کمک راننده بیاید. قطعا نام این سیستم را شنیده‌اید و احتمالا کار با آن را در خودرو تجربه هم کرده‌اید. در این مطلب قصد داریم به بررسی این سیستم بپردازیم و چگونگی عملکرد آن و البته تنظیمات کروز کنترل را مرور کنیم. خواندن این مطلب حتی اگر تجربه کار با کروز را دارید هم می‌تواند برایتان مفید باشد.

کروز کنترل چیست؟

کروز کنترل یک سیستم الکترونیکی (و در گذشته مکانیکی / الکتریکی) است که وظیفه ثابت نگهداشتن سرعت خودرو را بر عهده دارد. این سیستم میزان سرعت مورد نظر برای حرکت را از راننده می‌گیرد و پس از آن بدون نیاز به دخالت راننده، کنترل پدال گاز خودرو را در اختیار می‌گیرد. به این ترتیب، با تغییر در دور موتور (و در اصل تغییر در میزان باز شدن دریچه گاز)، سرعت خودرو را کنترل می‌کند.

ایده استفاده از این سیستم اصلا جدید نیست و اولین نمونه‌های انبوه آن در دهه ۵۰ میلادی معرفی شد. شاید عجیب نباشد که این سیستم هم مانند بسیاری دیگر از اختراعات مرتبط با خودرو که جنبه راحتی برای راننده دارند، نخستین بار در آمریکا فراگیر شد و پس از آن به سایر کشورها رسید. نمونه‌های اولیه این سیستم بیشتر مکانیکی بودن تا الکترونیکی ولی در سال‌های اخیر با فراگیر شدن قطعات الکترونیکی در خودرو، نمونه‌های الکترونیکی فراگیر شده‌اند.

کروز کنترل راحتی بسیار زیادی در سفرهای طولانی ایجاد می‌کند به همین دلیل یکی از آپشن‌های محبوب خودرو است. استفاده از این سیستم نسبتا آسان است ولی باید بعضی ویژگی‌ها و محدودیت‌های آن را بدانید. در حاضر تمام محصولات فونیکس و مدیران خودرو به این سیستم مجهز هستند و کارکرد همه آن‌ها تقریبا یکسان است. البته در این بین بعضی از محصولات فونیکس به کروز کنترل تطبیق پذیر هم مجهز هستند که در مورد آن بعدا بیشتر صحبت خواهیم کرد.

کروز کنترل چگونه کار می‌کند؟

همان‌طور که در بالا گفتیم، کروز کنترل وظیفه دارد سرعت خودرو را بر روی سرعت مورد نظر شما ثابت نگهدارد. طبیعی است برای این کار کروز نیاز دارد کنترل پدال گاز را در اختیار داشته باشد. برای این منظور، این سیستم مستقیما به سراغ پدال گاز نمی‌رود و به‌جای آن، کنترل دریچه گاز را در اختیار می‌گیرد. به این ترتیب این سیستم می‌تواند با تغییر در میزان باز شدن دریچه گاز، دور موتور و در نتیجه سرعت خودرو را کم یا زیاد کند.

وقتی سرعت کروز را مشخص کرده و فرمان آغاز به کار را می‌دهید، این سیستم، سرعت فعلی خودرو را که از ECU دریافت می‌کند، با سرعت مورد نظر شما مقایسه کرده و تفاوت این دو سرعت را به دست می‌آورد. در صورتیکه سرعت فعلی خودرو بالاتر از سرعت تنظیم شده توسط شما باشد، این سیستم واکنشی نشان نمی‌دهد و دریچه گاز را در بسته‌ترین حالت خود قرار می‌دهد تا به‌مرور سرعت خودرو کم شود. پس از آنکه سرعت به حد مورد نظر شما رسید، کروز کنترل دریچه گاز را باز می‌کند تا دور موتور مناسب به دست آید. پس از آن با بررسی پیوسته سرعت فعلی و سرعت مورد نظر شما، این تنظیم را به‌طور پیوسته انجام می‌دهد.

از سوی دیگر اگر سرعت کروز تنظیم شده، بالاتر از سرعت فعلی خودرو باشد، این سیستم دریچه گاز را تا حد مناسبی باز می‌کند و این کار را آن‌قدر ادامه می‌دهد تا سرعت به محدوده مورد نظر شما برسد. پس از آن اندکی دریچه گاز را می‌بندد تا سرعت در محدوده مورد نظر شما حفظ شود.

در نظر داشته باشید کروز کنترل‌های عادی که بر روی اکثر خودروها نصب شده‌اند، تنها می‌توانند دریچه گاز را کنترل کنند و توانی برای کنترل ترمز و در نتیجه کاهش سرعت ندارند.

تنظیم کروز کنترل

تقریبا همه کروز کنترل‌هایی که به‌صورت فابریک بر روی خودروها نصب می‌شوند، به یک شکل تنظیم شده و عمل می‌کنند و به همین دلیل می‌توان دستورالعمل زیر را برای آن‌ها استفاده کرد. با این وجود همیشه می‌توانید به دفترچه راهنمای خودرو خود در این زمینه مراجعه کنید.

تنظیمات کروز معمولا بر روی فرمان نصب شده‌اند و از همین طریق هم می‌توان این سیستم را کنترل کرد. برای فعال کردن کروز ، دگمه‌ای با علامت کروز کنترل وجود دارد که به فشردن آن، کروز فعال شده و آماده به کار می‌شود و چراغی در نشان‌دهنده‌ها روشن خواهد شد. بر روی کنترل‌ها، کلیدی با نوشته SET/- می‌بینید؛ آن را فشار دهید تا سرعت فعلی خودرو به‌عنوان سرعت کروز تنظیم شود. پس از آن خودرو با همین سرعت به حرکت ادامه می‌دهد و سرعت کروز هم بر روی نشان‌دهنده‌ها به نمایش در می‌آید.

اگر بخواهید سرعت کروز را تنظیم کنید، می‌توانید از دو کلید RES/+ و SET/- استفاده کنید (و یا دگمه‌های مستقل + و – که بر روی فرمان نصب شده‌اند). با هر بار فشردن کلید +، سرعت برحسب نوع خودرو بین ۱ تا ۵ کیلومتر افزایش پیدا می‌کند. با فشردن کلید – نیز سرعت بین ۱ تا ۵ کیلومتر کمتر خواهد شد. پس از تغییر سرعت کروز، سرعت جدید بر روی نمایش‌دهنده دیده می‌شود و خودرو با سرعت تنظیم شده شما به حرکت ادامه می‌دهد.

در زمان حرکت با کروز، با فشردن کلیدی که علامت کروز بر روی آن است، کروز غیرفعال می‌شود. همچنین با فشار دادن پدال ترمز و پدال گاز نیز کروز کنترل به حالت استندبای یا آماده به کار تغییر می‌کند. در بعضی از خودروها از جمله تیگو ۸ پرو کلید مجزایی برای تغییر وضعیت از روشن به آماده به کار (pause) وجود دارد. همچنین در بعضی از خودروها کلیدی با نام CNACEL نیز وجود دارد که کروز را متوقف می‌کند. کلید RES نیز پس از روشن کردن کروز کنترل، وظیفه دارد آخرین عدد تنظیم شده را بازیابی کند.

تنظیمات کروز کنترل تیگو ۸ پرو

معایب و خطرات استفاده از کروز کنترل

کروز کنترل هرچند یک سیستم کمکی بسیار مفید برای رانندگی است، ولی باید در زمینه استفاده از آن دقت کرد. البته این مسئله به این معنا نیست که کروز کنترل به‌تنهایی می‌تواند خطرناک باشد بلکه استفاده از آن در بعضی شرایط می‌تواند منجر به بروز حادثه شود.

پیش از این اشاره کردیم این سیستم تنها می‌تواند دریچه گاز را کنترل کند و از این طریق، سرعت خودرو را تنظیم می‌کند. به این ترتیب این سیستم در صورتیکه به هر دلیل سرعت از محدوده مورد نظر شما فراتر برود امکانی برای کاهش آن ندارند و تنها می‌توانند نسبت به بستن دریچه گاز اقدام کنند. در صورتیکه بر اثر شیب مسیر، سرعت خودرو از سرعت کروز عبور کند، این سیستم امکانی برای کاهش آن ندارد و ممکن است به این ترتیب، سرعت بیش از حد بالا برود. به همین دلیل توصیه می‌شود در مسیرهای شیب‌دار از کروز کنترل استفاده نکنید.

مسئله دیگر، استفاده از این سیستم در جاده‌های پر پیچ و خم است. البته این سیستم به‌محض فشردن پدال گاز یا ترمز توسط شما از کار می‌افتد ولی ممکن است باعث شود سرعت خودرو در شرایط خطرناک بیش از حد بالا برود و کنترل خودرو دشوار شود. به همین دلیل بهتر است در این جاده‌ها کروز را خاموش کنید. مسئله دیگر در جاده‌های پر پیچ و خم و به‌ویژه با شیب زیاد، فشاری است که به موتور وارد می‌شود. کروز کنترل در این شرایط تلاش می‌کند در حداقل زمان، سرعت خودرو را به عدد مورد نظر شما برساند. به همین دلیل ممکن است در شیب، فشار زیادی روی موتور وارد کند.

در کنار این‌ها، استفاده از این سیستم در خیابان‌ها یا بزرگراه‌های شهری هم اصلا ایده خوبی نیست. در این شرایط یک‌لحظه غفلت از سرعت خودرو می‌تواند خطرناک باشد. به همین دلیل هیچ‌گاه نباید از این سیستم در محیط‌های شهری استفاده کرد. البته تقریبا همه کروز کنترل‌ها، در سرعت‌های شهری (معمولا کمتر از ۳۰ یا۴۰ کیلومتر بر ساعت) از کار می‌افتد تا خطری برای راننده و خودرو ایجاد نشود.

آیا نصب کروز کنترل بر روی خودروها ممکن است؟

به‌صورت عمومی، نصب کروز کنترل بر روی تمام خودروها به‌ویژه خودروهایی که دریچه گاز برقی دارند (که امروزه تقریبا عمده خودروهای بازار را شامل می‌شود) ممکن است. در کنار این‌ها، نمونه‌هایی از کروز برای نصب روی خودروهایی با دریچه گاز مکانیکی هم توسعه پیدا کرده‌اند که البته کارآیی متوسطی دارند و چندان دقیق نیستند.

نصب کروز کنترل بر روی خودروها در خارج از کارخانه باید با دقت انجام شود. برای نصب کروز کنترل، باید تغییراتی در سیم‌کشی خودرو ایجاد شود و به همین دلیل این کار باید توسط افراد آگاه به برق خودرو صورت گیرد. به‌علاوه بردهای الکترونیکی کروز و سیستم‌های کنترلی آن در کابین راننده هم باید باکیفیت و دقیق باشند. به همین دلیل به‌صورت عمومی نصب کروز کنترل غیر فابریک بر روی خودروها توصیه نمی‌شود. نصب کروز کنترل فابریک هم تنها در محل نمایندگی‌های خدمات پس از فروش خودروسازان باید انجام گیرد.

مشاوره خرید محصولات مدیران خودرو (نقدی | اقساطی)
برای اطلاع از جدیدترین شرایط فروش محصولات مدیران خودرو (ام وی ام | فونیکس) به صورت نقدی و اقساطی، شماره خود را درج کنید.