مشاهده مطلب
مشاهده مطلب
تاریخ انتشار : ۹ دی ۱۴۰۲ |
موضوع : فنی - آموزشی
سوال روز: آیا تعویض دستی دنده در گیربکس اتوماتیک باعث آسیب به آن می‌شود؟
در هر بخش از مطالب سوال روز، به بررسی یکی از سوالاتی که از سوی شما ارسال شده است می‌پردازیم. این سوالات را می‌توانید در کامنت همین مطلب ارسال کنیم. سوال این بخش، در مورد تعویض دستی دنده در گیربکس‌های اتوماتیک و ریسک آسیب به گیربکس و موتور در زمان معکوس دادن است.
سوال: در بعضی از خودرو‌های دنده اتوماتیک، می‌توان دنده‌ها را به صورت دستی نیز تعویض کرد. آیا تعویض دستی دنده و معکوس دادن در این حالت باعث آسیب به گیربکس و موتور خودرو می‌شود؟
تیپ ترونیک در گیربکس چیست؟
آنچه به آن اشاره کردید، در بین عموم به عنوان وضعیت تیپ ترونیک نامیده می‌شود. البته این نام به صورت اختصاصی در اختیار گروه فولکس واگن است و سایر خودروسازان از نام‌های متفاوتی برای این سیستم استفاده می‌کنند هرچند ماهیت عملکرد آن‌ها یکسان است. در این گیربکس‌ها، هرچند عملکرد گیربکس به صورت خودکار است و گیربکس تعویض دنده‌ها را کنترل می‌کند، اما راننده می‌توان در تعویض دنده‌ها دخالت کند.
به این ترتیب با استفاده از دسته دنده و یا شیفرهای پشت فرمان یا کلید‌های روی فرمان، راننده می‌توان دنده را کم یا زیاد کند. این حالت معمولا بیش از هر چیز برای معکوس دادن به گیربکس و سنگین کردن دنده در زمان شتابگیری میانی استفاده می‌شود. البته علاوه بر این، به طور کلی می‌توان گیربکس اتوماتیک را در وضعیت دستی قرار داد تا راننده کنترل بیشتری بر تعویض دنده‌ها داشته باشد. به عنوان مثال این وضعیت در زمان رانندگی در جاده‌های کوهستانی نیز کاربرد دارد.
نکته مهم در این زمینه آن است که برخلاف تصور عمومی و البته نام این سیستم (تعویض دستی دنده)، در اینجا تغییری مکانیکی در عملکرد گیربکس حاصل نمی‌شود. در شرایط تیپ ترونیک یا تعویض دستی دنده توسط راننده، تنها کنترل تعویض دنده‌ها از اختیار واحد مرکزی کنترل گیربکس (TCU) خارج شده و در اختیار راننده قرار می‌گیرد. به این ترتیب زمان تعویض دنده‌ها توسط راننده کنترل می‌شود هرچند سیستم همچنان به وضعیت موتور و گیربکس نظارت می‌کند. به این ترتیب اگر اشتباهی در تعویض دنده‌ها توسط راننده وجود داشته باشد، سیستم آن را اصلاح خواهد کرد.
این وضعیت گیربکس، در حال حاضر در تمامی خودرو‌های مجهز به گیربکس اتوماتیک در محصولات مدیران خودرو و محصولات فونیکس وجود دارد. این وضعیت در گیربکس‌های CVT و DCT محصولات مدیران خودرو و فونیکس نصب شده است تا راننده کنترل بیشتری بر عملکرد گیربکس داشته باشد.
آیا دنده معکوس در وضعیت تیپ ترونیک به گیربکس آسیب می‌زند؟
اکنون به سوال اصلی این مطلب می‌رسیم؛ آیا تعویض دنده به صورت دستی در گیربکس‌های اتوماتیک باعث آسیب به گیربکس و موتور می‌شود؟ و آیا معکوس دادن در این وضعیت باعث آسیب به سیستم خواهد شد.
همانطور که در بالا اشاره کردیم، در وضعیت تعویض دستی تغییری مکانیکی در گیربکس حاصل نمی‌شود و تنها کنترل تعویض‌ها به جای TCU توسط راننده انجام می‌شود. شاید به نظر برسد در این شرایط راننده با تعویض دنده‌های اشتباه می‌تواند باعث آسیب به گیربکس و موتور شود اما برخلاف تصور عمومی، حتی در این وضعیت هم TCU نظارت کاملی بر عملکرد گیربکس دارد.
در وضعیت تعویض دستی یا تیپ ترونیک، راننده کنترل بیشتری بر عملکرد گیربکس دارد و می‌تواند با تعویض دنده و معکوس دادن، دور موتور را بالا ببرد. این موضوع طبیعتا به گیربکس و موتور فشار وارد می‌کند و به طور کلی در دراز مدت، بدون توجه به نوع خودرو باعث فرسایش بیشتر قطعات خواهد شد. با این وجود، حتی در همین حالت هم TCU بر عملکرد گیربکس کنترل دارد و در صورتی که تعویض دنده باعث افزایش بیش از حد دور موتور یا فشار مضاعف به گیربکس شود، اجازه انجام آن را نمی‌دهد.
به عنوان مثال در وضعیت دستی، می‌توانید در سرعت‌های پایین به سرعت دنده‌ها را سبک کنید اما از جایی به بعد (معمولا افزایش دو یا سه دنده)، دنده تغییر نمی‌کند تا دور موتور بالا برود و به حد لازم برسد. همچنین در زمان معکوس دادن نیز در در دور‌های موتور پایین، می‌توانید تا دو یا حتی سه دنده را به طور پیوسته کم کنید اما پس از آن، تعویض دنده‌ها اعمال نمی‌شود. دلیل این مسئله ان است که با سنگین کردن بیشتر دنده، ممکن است دور موتور بیش از حد بالا برود که به موتور و گیربکس آسیب می‌رساند.
جمع بندی؛ آیا از وضعیت تعویض دستی استفاده کنیم؟
در پاسخ به سوال این مطلب و به طور خلاصه باید گفت به طور عمومی استفاده از وضعیت دستی در گیربکس‌های اتوماتیک، به خودی خود نمی‌تواند باعث اختلال در عملکرد گیربکس و آسیب به آن شود. آنچه ممکن است در دراز مدت آسیب‌رسان باشد، فشار بیش از حد به گیربکس و موتور است. سیستم گیربکس و موتور خودرو به شکلی طراحی شده که در شرایط بحرانی وارد عمل می‌شوند و جلوی تعویض دنده‌ها را می‌گیرند اما تا پیش از آن، سیستم دست راننده را باز می‌گذارد.
به این ترتیب استفاده محدود از این سیستم در شرایط بحرانی مشکلی ایجاد نمی‌کند اما استفاده پیوسته از آن باعث فشار بیش از حد به قطعات و فرسودگی آن‌ها می‌شود. به علاوه باید در نظر داشته باشید با گیربکس در بسیاری مواقع، با فشردن ناگهانی پدال گاز (kick down) دنده را معکوس می‌کند و نیازی به تعویض دستی نیست. همچنین در محصولاتی که دارای حالت‌های رانندگی هستند، قراردادن خودرو در وضعیت sport هم به افزایش دور موتور قبل از تعویض دنده کمک می‌کند. به این ترتیب بهتر است تا حد امکان استفاده از وضعیت دستی را محدود کنید تا عمر موتور و گیربکس افزایش پیدا کند.
مشاوره خرید محصولات مدیران خودرو (نقدی | اقساطی) برای اطلاع از جدیدترین شرایط فروش محصولات مدیران خودرو (ام وی ام | فونیکس) به صورت نقدی و اقساطی، شماره خود را درج کنید.
ثبت نظر