سوال روز: مالتی پلکس چیست

در هر بخش از مطالب سوال روز، به بررسی یکی از سوالاتی که از سوی شما ارسال شده است می‌پردازیم. این سوالات را می‌توانید در کامنت همین مطلب ما ارسال کنیم. این بار به سراغ سیستم برق خودرو و به‌طور دقیق‌تر سیستم مالتی پلکس رفته‌ایم. این سیستم در سال‌های اخیر بر روی بعضی از خودروهای تولید داخل نصب شده است اما مالتی پلکس چیست و چگونه کار می‌کند؟

سوال: سیستم مولتی پلکس که در بعضی از خودروهای تولید داخل وجود دارد چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟ آیا این سیستم خرابی بیشتری دارد؟

روش رایج سیم کشی در خودروها

در هر خودرو بخش‌های برقی زیادی وجود دارد که برای رساندن برق به آن‌ها نیاز به سیم ‌کشی است. از سوی دیگر این بخش‌های برقی معمولا باید در شرایط خاصی روشن شوند و به همین دلیل هم باید سیستمی برای کنترل کارکرد آن‌ها در خودرو وجود داشته باشد. به این ترتیب بخش‌های مختلف برقی خودرو، نیاز به سیم کشی‌های جداگانه‌ای دارند تا در زمان لازم جریان الکتریکی را دریافت و عمل کنند.

به همین دلیل در خودروها، سیم کشی‌های زیادی وجود دارد و شاهد نصب دسته سیم‌های قطوری در خودرو هستیم. به‌مرور نیز با افزایش بخش‌های برقی خودرو، حجم این دسته سیم‌ها بیشتر شده است. این حجم زیاد سیم‌ها از یک‌سو اندکی به وزن خودرو اضافه می‌کند و از سوی دیگر با گسترش تجهیزات رفاهی و ایمنی خودروها، حجم آن‌ها روز به‌روز بیشتر می‌شود.

این حجم زیاد از سیم‌ها که به‌صورت دسته سیم‌هایی در بخش‌های مختلف خودرو کشیده شده‌اند، عیب‌یابی بخش‌های مختلف را نیز با مشکل مواجه می‌کنند و باعث می‌شوند یافتن و رفع عیب یک بخش خاص نیاز به طی مسیر سیم‌ها داشته باشد که پروسه‌ای زمان‌بر است.

سیستم مالتی پلکس چیست؟

به همین دلیل ایده استفاده از سیستم مالتی پلکس در خودروها مطرح شد. در این سیستم به‌طور ساده فرمان‌های لازم برای کارکرد بخش‌های مختلف خودرو از یک مسیر مشترک عبور می‌کند اما هر فرمان به‌گونه‌ای کدگذاری می‌شود که تنها همان بخش خاص برای آن واکنش نشان دهد. البته در نظر داشته باشید، مالتی پکس در اصل یک استاندارد برای سیستم برق خودرو است و یک قطعه نیست که بر روی خودرو نصب شود.

به‌عنوان نمونه ممکن است مسیر برق بوق خودرو با چراغ‌های جلو و راهنما و مه شکن مشترک باشد. وقتی راننده راهنما را فعال می‌کند، پیغامی در این مسیر مشترک به جریان می‌افتد که در طی مسیر خود از بوق و چراغ جلو و مه شکن هم عبور می‌کند. با توجه به آنکه کد پیغام با کد مورد نیاز این بخش‌ها هماهنگی ندارد، هیچ‌یک از این بخش‌ها واکنشی به آن نشان نمی‌دهند. این پیغام وقتی به راهنما می‌رسد، راهنما کد مورد نظر را شناسایی کرده و واکنش نشان می‌دهد.

به این ترتیب عملا می‌توان با یک سیم نیازهای تعداد زیادی از مصرف‌کنندگان را برطرف کرد. با این کار از یک‌سو حجم سیم‌کشی خودرو کاهش پیدا می‌کند که حاصل آن کاهش امکان خرابی سیستم است. از سوی دیگر عیب‌یابی این سیستم نیز آسان‌تر از عیب‌یابی سیستم‌های مبتنی بر سیم‌کشی سنتی است. البته این سیستم هم مشکلاتی دارد که بخشی از آن شامل تاخیر در عملکرد بخش‌های مختلف به‌ویژه در نمونه‌های قدیمی‌تر است. به‌علاوه مالتی پلکس هم سیستم پیچیده‌ای است و همین مسئله تا حدی آن را آسیب‌پذیر می‌کند.

آیا مالتی پلکس بیشتر خراب می‌شود؟

پاسخ به این سوال کمی دشوار است. همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، مالتی پلکس سیستم پیچیده‌ای است و اتکا زیادی به کدهایی دارد که در شبکه برقی خودرو جریان پیدا می‌کند. در حالت عادی شاید بتوان گفت این سیستم معمولا درست کار می‌کند اما حساسیت زیادی نیز دارد.

به‌عنوان نمونه، این سیستم شدیدا به تغییرات در سیستم برق خودرو حساس است. یکی از دلایل بروز مشکل در خودروهای مالتی پلکس نیز تغییرات در سیستم برق خودرو است. این تغییر می‌تواند نصب یک چراغ با توان بالا یا دستکاری در سیستم مالتی مدیا خودرو باشد.

علاوه بر این، هرگونه اتصال یا قطعی در این سیستم، می‌تواند بخش‌های زیادی را تحت تاثیر قرار دهد. این مسئله می‌تواند برای مالک آزار دهنده باشد چراکه ناگهان عملکرد بخشی از سیستم‌های برقی خودرو همزمان دچار مشکل خواهد شد. در کنار این‌ها، ریسک تداخل در پالس‌ها نیز وجود دارد و به همین دلیل است که در بعضی از خودروهای داخلی، شاهد مشکلات عجیب برقی هستیم. این مشکلات البته قابل شناسایی و رفع هستند و بیشتر به دلیل طراحی یا کیفیت نامناسب شبکه مالتی پلکس بروز می کنند اما درنهایت احتمال بروز آن‌ها در سیستم مالتی پلکس بیشتر است.

درنهایت به دلیل همین مسائل، استفاده گسترده از مالتی پلکس محدود است و همچنان بسیاری از خودروسازان ساختار مبتنی بر سیم کشی و ترکیب آن با مالتی پلکس برای بعضی از بخش‌ها را ترجیح می‌دهند. این مسئله را می‌توان در محصولات فونیکس دید. البته در این بین، بعضی از تجهیزات خودرو و به‌ویژه تجهیزات الکترونیکی، بر مبنای سیستم‌هایی مشابه مالتی پلکس توسعه پیدا کرده اند. در این زمینه می‌توانید با بررسی آریزو ۸ با ویژگی های برتر خودروهای امروزی آشنا شوید.

مشاوره خرید محصولات مدیران خودرو (نقدی | اقساطی)
برای اطلاع از جدیدترین شرایط فروش محصولات مدیران خودرو (ام وی ام | فونیکس) به صورت نقدی و اقساطی، شماره خود را درج کنید.